Άννα Καραμάνου: “8 Μάρτη, εθνική επέτειος, #MeToo & πανδημία”
Ο φετινός Μάρτης, μαζί με την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας, φέρνει και τη μεγάλη εθνική επέτειο, την έκρηξη #MeToo και έξαρση της πανδημίας. Συνδέονται αυτά τα θέματα; Φυσικά.
1) Το φεμινιστικό κίνημα ξεκίνησε το 1821. Με τις γυναίκες που συμμετείχαν στην εξέγερση κατά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, απρόσκλητες! Χωρίς επιστράτευση από κάποια αρχή. Από μόνες τους! Χωρίς να έχει προηγηθεί κάποια αναγνώριση δικαιωμάτων. Τις ανισότητες των φύλων τις εξάλειψαν στο πεδίο της μάχης! Διέθεσαν περιουσίες και θυσίασαν τη ζωή τους. Όμως η Απελευθέρωση τους αρνήθηκε θεμελιώδη δικαιώματα: μόρφωση, ελευθερία, αμειβόμενη εργασία, δημόσια αξιώματα. Η Μαντώ Μαυρογένους, έχοντας διαθέσει όλη την περιουσία της στον Αγώνα, εκλιπαρούσε για μια μικρή σύνταξη επιβίωσης. Οι ηρωίδες του 1821 παραγκωνίστηκαν και τέθηκαν υπό την εξουσία των αρσενικών σάπιενς. Όμως, στις 8 Μαρτίου 1887, (η ελληνική 8 Μάρτη!), η «Η Εφημερίς των Κυριών» τάραξε το πανελλήνιο της ανδροκρατίας. Το μήνυμα ήταν σαφές: Δικαιώματα και συμμετοχή στην οικοδόμηση του νεοελληνικού κράτους! «Οι άνδρες δεν έχουν το μονοπώλιο του ορθοφρονείν και κρίνειν»,έγραψε η Καλλιρρόη Παρρέν, η πρώτη φεμινίστρια, δημοσιογράφος, συγγραφέας και εκδότρια. Στη συνέχεια, οι φεμινιστικοί αγώνες γράφτηκαν από μικρές ομάδες μορφωμένων γυναικών, που αγνοήθηκαν από τους ιστορικούς. Όπως έγραψεο Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος, «Η ιστορία της Ελλάδος κατήντησεν ούτω να ομοιάζη τας ιεράς του αγιωνύμου όρους Άθω τας μονάς, όπου θηλυκόν κανενός είδους δεν εμβαίνει» (Εστία, 1876).Ακόμη και σήμερα, δύσκολα τα θηλυκά «εμβαίνουν» στα δημόσια αξιώματα και τα ανδροκρατούμενα κέντρα εξουσίας. Η πατριαρχία υψώνει τείχη και άβατα στους θηλυκούς σάπιενς. Ωστόσο, η εκλογή της Κατερίνας Σακελλαροπούλου, στην Προεδρία της Ελληνικής Δημοκρατίας ανατρέπει πολλά αγκυλωτικά στερεότυπα!
2) Η έκρηξη του #MeToo, έφερε στο φως καλά κρυμμένα μυστικά και κατεστραμμένες ζωές, από εγκληματικές καταχρήσεις του πατριαρχικού συστήματος εξουσίας. Το παλιό φεμινιστικό σύνθημα «το προσωπικό είναι πολιτικό» επανήλθε δριμύτερο στον δημόσιο διάλογο, προκαλώντας και συζήτηση στη Βουλή, σε επίπεδο αρχηγών κομμάτων. Εξαγγέλθηκαν πολλά μέτρα πρόληψης της βίας. Θα εφαρμοστούν; Η σεξουαλική και κοινωνική διαπαιδαγώγηση θα περάσει τελικά σε όλα τα επίπεδα της εκπαίδευσης; Οι νόμοι για την ουσιαστική ισότητα, η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, και η συμμετοχή των γυναικών στα κέντρα αποφάσεων, θα γίνουν πράξη;
3) Η πανδημία Covid-19 έχει κλονίσει τα θεμέλια της ζωής μας, την ίδια τη λειτουργία της δημοκρατίας. Η διάσταση του φύλου κυριάρχησε στις υγειονομικές πτυχές της πανδημίας και στην έξαρση της ενδοοικογενειακής βίας, που αυξήθηκε παντού κατά 20% – 30%.Είναι αξιοσημείωτο, ότι τα στοιχεία μαρτυρούν ότι σε χώρες με γυναίκες επικεφαλής, η διαχείριση της υγειονομικής κρίσης είχε πολύ καλύτερα αποτελέσματα, με λιγότερους θανάτους και μικρότερα ποσοστά μετάδοσης. Υπάρχουν, άραγε, κάποια χαρακτηριστικά που ενώνουν τη Νεοζηλανδέζα πρωθυπουργό Τζασίντα Άρντερν, που έχει συνολικά 26 απώλειες (μέχρι 3/3/2021), με την Ταϊβανέζα πρόεδρο ΤσάιΙνγκΓουέν, (μόνο 9 απώλειες, σε πληθυσμό 24 εκατομμυρίων!), τη Φινλανδέζα ΣάναΜαρίν, ( 755), τη Δανέζα Μέτε Φρέντρικσεν(2.367) και την Νορβηγίδα Ερνα Σόλμπεργκ, με 623 απώλειες; Πράγματι, υπάρχουν κοινά χαρακτηριστικά. Όταν ήρθαν αντιμέτωπες με την πανδημία, οι γυναίκες αρχηγοί ανέλαβαν αμέσως δράση και απευθύνθηκαν στους πολίτες, όχι με πολεμικές κραυγές και μετάθεση ευθυνών, αλλά με γλώσσα ειλικρίνειας, ενσυναίσθησης και συμπόνιας. Για τις γυναίκες η πανδημία ήταν μαραθώνιος αγώνας, για πολλούς άνδρες πόλεμος! Μήπως για να σωθεί ο πλανήτης είναι ώρα να αναλάβουν οι γυναίκες;
Άννα Καραμάνου, Δρ. Πολιτικής Επιστήμης ΕΚΠΑ, πρ. ευρωβουλευτής ΠΑΣΟΚ